Dodaars

Dodaars - Tachybaptus ruficollis

Dodaars met Driedoornige Stekelbaars in plasje achter parkeerplaats, 5-10-2005 (Foto © Sytze Jongma)

De Dodaars wordt vooral waargenomen aan het begin van de broedtijd, als de vogel zijn kenmerkende hinnikende baltsroep laat horen. Het aantal broedparen op de Vogelplas Starrevaart lag in de eerste jaren na 1988 tussen de 2 en 4 paar. Na een langzame daling vanaf 1990 heeft de soort in 1994 niet gebroed. Na de voltooiing van de Vogelplas Starrevaart in 1995 werd de soort weer algemener.

Deze aantalsontwikkeling lijkt op dat van geïnundeerde gebieden, zoals bijvoorbeeld in infiltratiegebieden in de duinen. De Dodaars komt in dit soort gebieden soms in grote getale tot broeden[2]. De achteruitgang in de eerste jaren van de Vogelplas kan komen door verarming van de onderwaterflora en eutrofiëring van het water. Dit laatste heeft een ongunstig effect op de insektenfauna, een belangrijke voedselbron voor de Dodaars[3].

Wat ook meespeelt is dat de Vogelplas Starrevaart in de eerste fase weinig geschikte nestelplaatsen bood. Er was weinig natte oevervegetatie, en die was bovendien vrij eenzijdig samengesteld, met vooral riet en pitrus. De Dodaars prefereert een meer gevarieerde plantengroei van riet, lisdodde en biezen[2]. In de tweede fase is de situatie wat dit betreft beter. Opvallend echter is dat voltooiing van de Vogelplas op de Dodaars een minder positief effect heeft gehad dan op de Geoorde Fuut. De soort kwam in 1998 en 1999 nog steeds met enkele paren tot broeden in de Meeslouwerpolder, in het wilgenmoeras langs de Kniplaan.

De Dodaars is in West-Nederland een schaarse broedvogel, met 95-115 broedparen[2]. Het Nederlandse bestand wordt op 1000-1300 paar geschat[4]. In de Meeslouwerpolder kwam de soort jaarlijks tot broeden met 6-8 paar. De soort is dan ook opgenomen in de lijst van vaste schaarse broedvogels.

In de trektijd neemt de soort toe op grotere waters zoals het deltagebied[4]. De Vogelplas wordt dan verlaten; in de winter ontbreekt de soort doorgaans. Dit is te zien in de grafiek van de maandmaxima.

De gemiddelden liggen een flink stuk onder de maxima. Dit komt doordat de soort niet ieder jaar even talrijk is. Vooral in 1988, het eerste jaar na de aanleg, was de soort tijdens de najaarstrek in grote getale aanwezig, tot maximaal 44 ex.. In de jaren daarna lagen de aantallen beduidend lager. Vanaf 1995, als de aanleg van de Vogelplas Starrevaart is voltooid, is de soort weer algemener, met vooral in de trektijd aantallen tot max. 18 ex..

De trek vindt voornamelijk 's nachts plaats. Er is een trekwaarneming bekend, 1 ex. vloog op 14-10-1989 in de avondschemer laag over naar het zuiden.

grotere aantallen
6-9-1988 32 ex. 18-9-1989 16 ex.
11-9-1988 44 ex. 30-9-1995 18 ex.
17-9-1988 40 ex. 21-7-1996 12 ex.

Dodaars op de buis, 29-7-2007

Laatste revisie: maart 2000